Nierzadko mówi się o ciąży, jako okresie, w którym mamy do czynienia z istną “burza hormonów”. Stwierdzenie to jest jak najbardziej trafne, gdyż organizm kobiety każdego miesiąca przygotowuje się do pojawienia się dziecka na świat. Obejmuje to zmiany fizjologiczne na skutek produkowania poszczególnych hormonów. Zatem, czego możemy się spodziewać w czasie ciąży?

Jakie hormony są produkowane w czasie ciąży?

Niezaprzeczalnie, za większość zmian zarówno anatomicznych, jak i nastrojowych w czasie ciąży odpowiadają hormony. Warunkują one prawidłowy przebieg ciąży oraz porodu. Warto uwzględnia się tutaj 5 podstawowych hormonów, w tym:

  • gonadotropina kosmówkowa (hCG) – podstawowy hormon pojawiający się na wczesnym etapie ciąży; odpowiada za rozwój zapłodnionego jaja do czasu uzyskania pełnej wydolności łożyska,
  • progesteron – produkowany zarówno przez ciało matki, jak i ciałko żółte; najważniejszy hormon odpowiedzialny za utrzymanie ciąży, gdyż zmniejsza kurczliwość mięśniówki macicy, stymuluje wydzielanie substancji odżywczych przez błonę śluzową macicy, a także przygotowuje gruczoły piersiowe do procesu laktacji,
  • relaksyny – produkowana zarówno przez ciałko żółte, jak i w późniejszym czasie przez jajniki czy łożysko; odpowiada za hamowanie przedwczesnej czynności skurczowej mięśnia macicy, działa relaksująco na spojenie łonowe w czasie trakcie porodu oraz zmniejsza napięcie mięśnia szyjki macicy,
  • oksytocyny – uwalniana w dużej ilości w czasie porodu, karmienia piersią czy stosunku seksualnego; powoduje skurcze macicy w czasie porodu, a po nim przyczynia się do obkurczenia macicy, przyczynia się także do wypływania pokarmu z piersi,
  • prolaktyna – pobudza wzrost gruczołów sutkowych raz wywołuje laktację; odpowiada za produkcję pokarmu, a jego stężenie zwiększa się, gdy dziecko ssie pierś.

Układ pokarmowy i sercowo-naczyniowy a ciąża

Jakie zmiany zachodzą w organizmie ciężarnej?W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że z każdym miesiącem dziecko, a więc i macica powiększają się. Z uwagi na to, zmienia się położenie żołądka i jelit. Zmniejsza się wówczas czynność motoryczna żołądka, kwasowość soku żołądkowego, a także osłabieniu ulega perystaltyka jelit. Zmniejszona wydolność dolnego zwieracza przełyku sprzyja występowanie zgagi. Nie można zapomnieć również o tym, że zwiększa się zapotrzebowanie kaloryczne. Stwierdzenie, że kobieta musi jeść za dwóch, jest co najmniej niepoprawne, gdyż owszem, spożywany pokarm ma dostarczyć składniki odżywce zarówno jej organizmowi, jak i dziecku. Jednak zapotrzebowanie kaloryczne zwiększa się od 150 kcal/dobę w I trymestrze do 350 kcal/dobę w II i III trymestrze. Bardziej skomplikowane są zmiany zachodzące w układzie sercowo-naczyniowy. U ciężarnych są one znaczące i dotyczą zarówno pracy serca, jak i objętości krwi krążącej. Szacuje się, że serce powiększa się średnio o około 12% w czasie trwania ciąży, a jego ściany stają się grubsze. Objętość krwi ulega zwiększeniu o 40-45% między 28-32 tygodniem ciąży w porównaniu z kobietą nieciężarną. Ilość ta pozostaje na tym samym poziomie aż do porodu. Natomiast już od pierwszych tygodni ciąży zwiększa się pojemność minutowa serca, co wynika ze zwiększonej częstotliwości rytmy oraz objętości wyrzutowej serca. Powiększająca się macica zaczyna uciskać na duże naczynia – w tym główną tętnicę, co może prowadzić do upośledzenia ukrwienia miejsca łożyskowego, dlatego nie zaleca się leżeć na wznak.

Jak układ rozrodczy zmienia się w ciąży?

Macica to narząd, który w czasie ciąży zmienia się w najbardziej widoczny sposób. Początkowo przypomina spłaszczoną gruszkę, która ma ok. 7 cm i waży ok. 60 g. W czasie ciąży i prawidłowego rozwoju dziecka powiększa się i waży ok. 1100 g, a także jest w stanie pomieścić ok. 5 litrów. Ale gdzieś trzeba to zmieścić, przez co inne układy ulegają ściśnięciu (układ pokarmowy), a inne muszą bardziej wydajnie pracować (układ sercowo-naczyniowy). Mimo to, najwięcej zmian zachodzi właśnie w układzie rozrodczym, do którego należy m.in. również:

  • szyjka macicy – kanał łączący pochwę z jamą macicy, która staje się w wyniku działania hormonów bardziej elastyczna, rozpulchniona i zasiniona,
  • jajniki – nie dojrzewają w nich nowe pęcherzyki i owulacja jest zahamowana, aczkolwiek zwiększają swój rozmiar z uwagi na produkcję większej ilości hormonów,
  • srom i pochwa – ulega rozpulchnieniu i przekrwieniu.

Warto również zaznaczyć, że pod wpływem dużej ilości estrogenów i progesteronu następuje rozwój tkanki gruczołowej piersi. Powiększają się one już po 2. miesiącu ciąży. Brodawki sutkowe i ich otoczki stają się większe i ciemniejsze. Tak naprawdę każdy układ ulega większej bądź mniejszej zmianie, w tym układ oddechowy czy moczowy. Zmiany zachodzą także w psychice oraz codziennym funkcjonowaniu. Pojawiają się, chociażby problemy ze snem – a dlaczego?

Jak spać w czasie ciąży?

W czasie ciąży wiele kobiet skarży się a nadmierną senność. Wynika ona głównie ze zmian hormonalnych, w tym znaczny wzrost poziomu progesteronu. Za inne powody uznaje się spadek poziomu glikemii we krwi oraz niedokrwistość, które również mogą przyczyniać się do zmęczenia. Należy również mieć na uwadze to, iż sam wysiłek związany z noszeniem każdego miesiąca coraz większego brzuszka, męczy. Podobnie jest w przypadku zmian zachodzących w fizjologii kobiety. Najprościej mówiąc – kobieta w ciąży powinna przesypiać około 9-10 godzin na dobę. Zdrowy sen, czyli taki, który odznacza się wysoką jakością i odpowiednią długością nie tylko wspomaga wzrost i właściwy rozwój dziecka, ale także umożliwia prawidłową regenerację organizmu matki. Z uwagi na to, w pierwszej kolejności warto zadbać o odpowiednio skomponowane łóżko. Składa się ono z materaca, czyli produktu, który jest w stanie zagwarantować najlepsze wsparcie dla kręgosłupa oraz całej sylwetki użytkownika. Wynika to z możliwości niemalże idealnego dopasowania się do anatomicznych kształtów ciała. Oprócz materaca, w łóżku powinna znaleźć się także poduszka, kołdra czy komfortowa pościel. Mając już wygodne warunki do wypoczywania, kładziemy się na lewym boku, z prawa noga zgięta tak, aby była jak najbliżej brzucha. Nie zaleca się spania na wznak czy na brzuchu, gdyż ma to niekorzystny wpływ zarówno na przyszłą matkę, jak i dziecko.

Ciąża to burzliwy okres w życiu kobiety oraz jej partnera. Wówczas w organizmie zachodzi wiele zmian, których niekoniecznie możemy rozumieć. Warto zatem rozważyć szkołę rodzenia, książki czy sprawdzone artykuły odnośnie ciąży, porodu czy nawet połogu.

Przeczytaj także: